“Kıynaşık” ya da halkın söyleyiş diliyle “gıynaşık” sözcüğü,
unutulmaya yüz tutmuş, hatta unutulmak üzere olan bir sözcüktür.
Oysa…
Sadece bir bölgeye has bir sözcük de değildir.
Pek çok bölgemizde ve yöremizde kullanılmış bir sözcüktür.
Misal…
Ankara, Niğde, Bolu, Düzce, Merzifon, Zonguldak, Sinop, Ordu,
Antalya, Adana, Isparta, Denizli, Kütahya,
Manisa, Balıkesir ve Bursa’da “az açık, açıklık”,
İçel’de “birbirine uygun”,
Kırşehir’de ise “göyneşik” söyleyişi ile “güzel, biçimli,
yakışıklı, düzgün giyimli” anlamlarında kullanılmıştır.
Ancak…
Genel geçer olarak bakıldığında, halk kültüründe;
“Az açık, açıklık, kapalıya yakın bir açıklık, aralık olma
durumundan daha az bir açıklık” anlamları taşır.
Sözcüğün boşalttığı yer, “aralık” sözcüğü ile doldurulmaya çalışılsa
da “ara”; “bir eylemi gerçekleştirmeye” ya da “bir nesne ya da objenin
sığmasına/geçmesine yetecek” anlamı içerdiğinden “kıynaşık” sözcüğünü
karşılamaz.
Çünkü…
“Kıynaşık”, göz ucuyla bakılacak bir açıklığı anlatır…
Bir örnekle açıklamak gerekirse…
“Sıcak” ile “soğuk” sözcüklerini, “açık” ve “kapalı” sözcükleri ile
eşleştirip, “ılık” sözcüğüne, “aralık” sözcüğünün görevini yüklersek eğer,
“serin” sözcüğüne de “kıynaşık” sözcüğünün görevini yüklemek gerekir…