“Panik”…
Yunan
mitolojisinde “tanrıların habercisi” Hermes’in, Arkadyalı (Mora yarımadasında
dağlık bir bölge) bir periden bir oğlu olur.
Olur ama çocuk oldukça tuhaftır.
Homeros
şöyle anlatır…
“Boynuzlu,
kuyruklu, keçi ayaklı, sakallı, vücudu kıllı, sivri uzun kulaklı, kalkık burunludur. Yetişkin olarak doğduğu
için büyüme sürecini yaşaması gerekmemiştir. Çocuğu gören anne korkup kaçmış,
çocuğu periler büyütmüştür”…
“Pan”
derler adına, doğanın, dağlık ve tenha arazilerin, kırların, çobanların,
sürülerin, avcılığın ve pastoral müziğin tanrısı Pan. Ayrıca bahar, doğurganlık
ve bereketle de yakından ilgili bir tanrıdır ve mitolojiye göre, ormanlarda,
kırlarda, mağaralarda yaşayan Pan’ın sembolü, mucidi sayıldığı “pan flüt”tür.
Tanrı
Pan, sık sık perilere aşık olur, peşlerinde koşar onların…
Bir
ağaç perisi olan “Pitys”, Pan peşine düşünce kaçmaya başlar. Ama bakar ki
Pan’dan kurtuluş yok, toprağın altına saklanır ve tıpkı kurtulamayacağını
anlayınca “su kamışı” na dönüşen “Syrinx” gibi o da “köknar veya çam”a dönüşür.
Sesi
ve raksı ile ünlü bir dağ perisi olan “Ekho” ise Pan’a burun kıvırmış ve onu
çok sinirlendirmiştir. Ama Pan’ın bir şey yapmasına gerek kalmaz…
Çünkü
tanrıça “Hera”, kendisini perilerle aldatan kocası “Zeus”u tam yakalamak
üzereyken, kendisini lafa tutarak perilere zaman kazandıran Ekho’yu lanetler.
Böylece
de güzel sesli Ekho bir daha asla konuşamayacak, sadece başkalarının sözlerini
yineleyebilecektir artık…
İşte
o gün bugündür, dağ, mağara gibi yerlerde söylediğimizi hemen ardımızdan tekrar
eden ses, “Ekho”nun sesidir.
Ama
Pan’ın sesi, tıpkı görünüşü gibi çok korkutucudur. Öyle ki Titanlar Savaşı’nda
sesiyle Titanları bile korkutmuştur.
Pan,’ın
değişik bir şaka anlayışı olmalı ki, mitolojide perileri kovalayıp durması ve
ıssız, dağlık ya da ormanlık bir alanda,
insanların karşısına birden çıkarak korkutmasıyla bilinir. İşte bu
nedenledir ki “panik” sözcüğü, neden olduğu bu korku ve ürkü nedeniyle Pan’ın
adından türemiştir. 10.yy.dan kalma bir Bizans sözlüğünde, “büyük bir
gürültüyle bağrışıp kaçışan kadınlara”, “panikoi deimati” (panik, dehşet
içindekiler) dendiği belirtilmektedir.
İşte
nedeni olmayan, aşırı ve normalin dışına taşmış korkulara Pan’ın neden olduğuna
inanıldığından, önce Eski Yunan’da “panikos” sonra pek çok dilde “panik”
denmiştir…
